Longontsteking

geschreven door Gezond Balans

Wat is een longontsteking?

Longontsteking of pneumonie is een ontsteking van de longblaasjes alveoli en het omringende weefsel, vaak veroorzaakt door een infectie. Indien beide longen zijn ontstoken is er sprake van een dubbele of bilaterale longontsteking.

Mits tijdig herkend kan een bacteriële longontsteking behandeld worden met een antibioticum. Wanneer de ziekte niet tijdig behandeld wordt, kunnen de longblaasjes zodanig verzwakken, dat de longinhoud zeer verkleind wordt. Dit heeft in de meeste gevallen de dood tot gevolg. Veelal treedt longontsteking op als complicatie van andere ziekten of als de patiënt al een verlaagde weerstand heeft door andere oorzaken.

Vóór de ontdekking van penicilline was longontsteking in Nederland een belangrijke doodsoorzaak in alle leeftijdsgroepen. Wereldwijd is longontsteking nog steeds een veelvoorkomende ziekte die ongeveer 450 miljoen mensen per jaar treft. Het is een belangrijke doodsoorzaak in alle leeftijdsgroepen met 4 miljoen doden per jaar 7% van het totaal wereldwijd. Vooral kinderen onder de vijf jaar en volwassenen boven de 75 zijn het slachtoffer. Longontsteking komt ongeveer vijf maal vaker voor in ontwikkelingslanden dan in het westen. Virale pneumonie is goed voor ongeveer 200 miljoen gevallen per jaar.

Indeling longonsteking

Er zijn diverse indelingen voor longontstekingen mogelijk, bijvoorbeeld naar verwekker of ernst. In Nederland maakt men meestal een onderscheid naar de plaats waar de longontsteking is opgelopen: community-acquired (in de omgeving opgelopen) of hospital-acquired pneumonia (in het ziekenhuis opgelopen longontsteking). De reden is het verschil in behandeling vanwege vooral het type patiënt en ziekteverwekker. Een buiten het ziekenhuis verkregen pneumonie wordt meestal veroorzaakt door Streptococcus pneumonia, maar soms door Haemophilus influenza of Moraxella catarrhalis of ‘atypische verwekkers’ als Mycoplasma en Chlamydia. In het ziekenhuis verkregen pneumonie kan komen door allerhande micro-organismen, waaronder ook schimmels en gisten.

Een andere indeling is die in lobaire en gegeneraliseerde pneumonie. In het eerste geval zijn een of twee van de vijf longkwabben aangedaan, in het tweede doen alle longkwabben mee.

Longontsteking oorzaken

Oorzaken

Er zijn honderden micro-organismen die een longontsteking kunnen veroorzaken. Een kleine minderheid is echter verantwoordelijk voor een overgrote meerderheid van de gevallen. De belangrijkste oorzaken zijn virussen, de bacterie Streptococcus pneumoniae (pneumokok), gram-negatieve bacteriën en ‘atypische’ verwekkers.

Bacteriën

De Streptococcus pneumoniae is een van de meest voorkomende oorzaken in alle leeftijdsgroepen met uitzondering van neonaten. Het is een gram positief micro-organisme dat vaak opportunistisch leeft in de keelhabitat van gezonde mensen. Een belangrijke andere Gram-positieve bacterie is de Staphylococcus aureus.

Gram-negatieve bacteriën worden minder vaak gezien en komen vaker voor bij mensen die lijden aan longemfyseem; Haemophilus influenzae, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa en Moraxella catarrhalis zijn het meest voorkomend in deze groep. Niet zelden zijn dit darmbacteriën die via aspiratie bij braken geïnhaleerd worden.

Atypische verwekkers

De atypische verwekkers zijn Chlamydophila pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae en Legionella pneumophila. Dit zijn atypische verwekkers gezien het feit dat ze vaker voorkomen bij adolescenten en meestal niet gevoelig zijn voor antibiotica die bij typische verwekkers gebruikt worden. Daarbij is het zogenaamde ‘klinisch beeld’ anders: de aanloop is anders en de longontsteking verloopt meestal milder met uitzondering van de legionella-pneumonie, die in alle leeftijdsgroepen fulminant kan verlopen, hoewel bij ouderen of immuun gecompromitteerden de infectie fulminant kan verlopen.

Virussen en schimmels

Virale verwekkers zijn meestal een influenza-virussoort, het respiratoir syncytieel virus of een adenovirus. Hoewel de pneumonie meestal niet ernstig verloopt, wordt de long wel tijdelijk verzwakt, waardoor deze gekoloniseerd kan raken met bacteriën en er een zogenaamde bacteriële superinfectie kan ontstaan. Schimmels zijn een ongebruikelijke oorzaak van longinfecties en komen meestal voor bij mensen met immuunstoornissen zoals aids, chemopatiënten en bij intraveneuze drugsgebruikers.

Mexicaanse griep kan de kans op een longontsteking vergroten, doordat virussen die de griep veroorzaken dieper doordringen in de luchtwegen.

Overig

Pneumonie wordt ook veroorzaakt door voedsel, vloeistoffen en zelfs kleine vaste voorwerpen zoals kralen die in de longen terechtkomen. Men spreekt dan van een aspiratie pneumonie. Dit gebeurt vaak bij mensen met een slechte slikreflex door zwakte, ouderdom of verlamming. Tijdens narcose en bewusteloosheid bestaat er ook de mogelijkheid van het inademen van braaksel, pus of bloed. Al deze stoffen vormen in de longen een voedingsbodem voor bacteriën, waarna een longontsteking kan ontstaan.

Longontsteking Symptomen

Symptomen van een longontsteking zijn onder andere de volgende:

  • Hoesten, evt. ophoesten van groen of geel sputum
  • (vaak hoge) koorts
  • Kortademigheid
  • Neusvleugelen (vooral/alleen bij kinderen)
  • Pijn in de borststreek, verergerd door diep ademhalen, springen en hoesten
  • Snelle, oppervlakkige ademhaling

En soms ook het volgende:

  • Hoofdpijn
  • Zweten
  • Hemoptoë (bloed ophoesten)
  • Verminderde eetlust
  • Vermoeidheid
  • Cyanose (blauwe verkleuring van vingers, voeten en lippen)
  • Niet zelden heeft de patiënt aan het begin van de ziekte eenmaal diarree.

Vaak gaat er een periode aan vooraf bij een jonge patiënt van veel hoesten, verstopte neus, pijnlijke keel en soms ook pijnlijke oren. De jonge patiënt heeft buikklachten (die komen van de pijnlijke ontstoken long) en wil het liefst plat liggen. Staan en springen is pijnlijk.

Complicaties

Abces

Een longabces is een afgekapselde pocket met ontstoken wondvocht in de long. Behandeling geschiedt door te streven naar een open verbinding via een bronchus door middel van houdingsdrainage en luchtwegverwijders. Daarnaast wordt er langer dan gebruikelijk antibiotica gegeven. Empyeem – Een empyeem duidt op geïnfecteerd pleuravocht. Behandeling is door middel van het plaatsen van een thoraxdrain, welke gespoeld kan worden met fysiologisch zout. Septische shock – Hierbij treedt er bacteriëmie (bacteriën in de bloedbaan) op, waarbij het lichaam reageert met vasodilatatie, het openzetten van de bloedvaten. Dit leidt tot een lage bloeddruk en een versnelde pols.

Deze website maakt gebruik van cookies om de gebruikservaring te verbeteren. Accepteren Lees meer