ADHD Medicijnen

ADHD medicijnen algemeen

Bij veel instellingen voor kinder- en jeugdpsychiatrie vormt medicatie een belangrijk onderdeel in de behandeling van ADHD. Dit wordt ook wel medicamenteuze behandeling genoemd. De meeste mensen kennen voornamelijk het medicijn Ritalin of Rilatine, mede door de berichtgeving in de media. Er zijn echter nog veel meer medicijnen om ADHD te behandelen. ADHD medicijnen worden vaak ingedeeld in de categorie psychostimulantia, non-psychostimulantia en overige medicijnen. Elke medicijnklasse heeft zo zijn eigen werking in de hersenen van het kind met ADHD.

ADHD in de hersenen: waar gaat het mis?

ADHD medicijnen hebben invloed op het functioneren van de hersenen van kinderen met ADHD. Om te begrijpen waarom deze medicijnen kunnen werken, is het belangrijk te weten waar het nu precies misgaat in de hersenen.

Veel wetenschappers stellen dat de zogenaamde prefrontale cortex een cruciale rol speelt bij ADHD klachten. De prefrontale cortex is een hersengebied dat aan de voorkant van het hoofd ligt, vlak boven de ogen. Dit hersengebied is betrokken bij een aantal belangrijke vaardigheden die je nodig hebt om het dagelijkse leven goed door te komen, zoals plannen, organiseren, het verdelen van je aandacht tussen meerdere dingen en het uitstellen van impulsen en het beheersen van je emoties. In de hersenen zijn stofjes aanwezig die ervoor zorgen dat verschillende hersengebieden goed met elkaar kunnen communiceren. In de prefrontale cortex zijn vooral de stofjes dopamine en noradrenaline erg belangrijk. Meestal is het menselijke lichaam heel goed in staat om ervoor te zorgen dat er precies genoeg van deze stofjes aanwezig is in de prefrontale cortex. Bij kinderen met ADHD blijkt dit niet het geval te zijn en is er juist te weinig van deze stofjes. Hierdoor kan dit hersengebied niet zo functioneren zoals het zou moeten. ADHD medicijnen zorgen ervoor dat de balans van deze stofjes in de hersenen weer hersteld wordt, zodat het hersengebied wel goed kan functioneren.

Psychostimulantia

Bij veel instellingen voor kinder- en jeugdpsychiatrie vormt medicatie een belangrijk onderdeel in de behandeling van ADHD. Dit wordt ook wel medicamenteuze behandeling genoemd. De meeste mensen kennen voornamelijk het medicijn Ritalin of Rilatine, mede door de berichtgeving in de media. Er zijn echter nog veel meer medicijnen om ADHD te behandelen. ADHD medicijnen worden vaak ingedeeld in de categorie psychostimulantia, non-psychostimulantia en overige medicijnen. Elke medicijnklasse heeft zo zijn eigen werking in de hersenen van het kind met ADHD. Psychostimulantia vormen vaak de eerste keus behandeling in de kinder- en jeugdpsychiatrie.

ADHD in de hersenen: waar gaat het mis?

ADHD medicijnen hebben invloed op het functioneren van de hersenen van kinderen met ADHD. Om te begrijpen waarom deze medicijnen kunnen werken, is het belangrijk te weten waar het nu precies misgaat in de hersenen.

Veel wetenschappers stellen dat de zogenaamde prefrontale cortex een cruciale rol speelt bij ADHD klachten. De prefrontale cortex is een hersengebied dat aan de voorkant van het hoofd ligt, vlak boven de ogen. Dit hersengebied is betrokken bij een aantal belangrijke vaardigheden die je nodig hebt om het dagelijkse leven goed door te komen, zoals plannen, organiseren, het verdelen van je aandacht tussen meerdere dingen en het uitstellen van impulsen en het beheersen van je emoties. In de hersenen zijn stofjes aanwezig die ervoor zorgen dat verschillende hersengebieden goed met elkaar kunnen communiceren. In de prefrontale cortex zijn vooral de stofjes dopamine en noradrenaline erg belangrijk. Meestal is het menselijke lichaam heel goed in staat om ervoor te zorgen dat er precies genoeg van deze stofjes aanwezig is in de prefrontale cortex. Bij kinderen met ADHD blijkt dit niet het geval te zijn en is er juist te weinig van deze stofjes. Hierdoor kan dit hersengebied niet zo functioneren zoals het zou moeten. ADHD medicijnen zorgen ervoor dat de balans van deze stofjes in de hersenen weer hersteld wordt, zodat het hersengebied wel goed kan functioneren.

Hoe kunnen psychostimulantia helpen?

De zogenaamde psychostimulantia zorgen ervoor dat er meer van de stofjes dopamine en noradrenaline beschikbaar in de hersenen zijn door te voorkomen dat deze stofjes te snel weer gerecycled worden door de hersenen. Hierdoor blijven de stoffen langer actief in de hersenen. Wanneer je een gezonde persoon een dergelijk medicijn geeft kan het als een drug werken: de persoon wordt zeer onrustig, hyperactief en energiek. Omdat de hersenen van mensen met ADHD net even wat anders werken, hebben dergelijke medicijnen bij ADHD’ers juist een tegenovergesteld effect: ze worden er rustig en kalm van. Hierdoor verbetert de kwaliteit van leven van kinderen met ADHD. Veel voorgeschreven psychostimulantia zijn methylfenidaat en amfetamine-achtigen. De minimum leeftijd die over het algemeen aangehouden wordt is zes jaar.

Ongeveer 85% van de kinderen reageert positief op een psychostimulantium. Dat betekent dus dat deze medicijnen bij 15% van de kinderen níet aanslaan. Een deel van deze kinderen blijkt dan weer wel veel baat te hebben bij een medicijn uit een andere medicatieklasse, bijvoorbeeld een antidepressivum. Hoewel het kind niet depressief hoeft te zijn, kan het toch zijn dat de ADHD klachten verminderen door het antidepressivum, omdat antidepressiva ook effect hebben op hersengebieden die met ADHD klachten te maken hebben. Tot slot kan niet ieder kind psychostimulantia krijgen omdat deze bepaalde bijwerkingen kunnen hebben welke gevaarlijk kunnen zijn voor bepaalde groepen kinderen.

Bijwerkingen van psychostimulantia

Zoals vrijwel alle medicijnen hebben ook ADHD medicijnen bijwerkingen. Het is namelijk vrijwel onmogelijk een medicijn te ontwerpen dat precies ingrijpt op de plaats waar het misgaat. Het medicijn heeft onbedoeld ook invloed op andere lichaamsfuncties. Hoewel medicijnen een steeds specifiekere werking hebben blijft de kans op bijwerkingen aanwezig. De meeste bijwerkingen zijn onschuldig en verdwijnen na enkele weken weer. Sommige medicijnen hebben echter erg vervelende of zelfs gevaarlijke bijwerkingen. Vooral psychostimulantia en de effecten op de groei, het risico op medicijnmisbruik, tics en cardiovasculaire bijwerkingen zijn vaak onderzocht.

In het verleden is vaak in het nieuws gekomen dat ADHD medicijnen voor een groeiachterstand zouden zorgen. Het is onduidelijk of dit werkelijk het geval is. De ene studie wijst op een klein verschil in lichaamslengte ten gunste van kinderen die geen psychostimulantia gebruikt hebben, maar er zijn ook veel onderzoeken die geen verschil in uiteindelijke lichaamslengte gevonden hebben. Enkele studies ontdekten een lichte groeiachterstand tijdens het gebruik van psychostimulantia welke verdween zodra men het medicijngebruik staakte. Een recent onderzoek stelt dat kinderen die methylfenidaat gebruiken na drie jaar twee centimeter kleiner en 2,7 kg lichter zijn dan hun leeftijdsgenoten die geen methylfenidaat gebruikt hebben. Ongeveer twee jaar nadat men gestopt is met het middel haalt men dit verschil echter weer in, waardoor er volgens de onderzoekers uiteindelijk geen verschil is tussen kinderen met en zonder methylfenidaat-gebruik.

Ook de relatie tussen psychostimulantia en gevaar voor verslaving is verre van duidelijk. Er zijn zowel studies die zeggen dat de kans op een medicijnverslaving ietsje verhoogd is, maar er zijn ook studies die aantonen dat de kans op medicijnmisbruik juist lager is bij kinderen die psychostimulantia slikken. Desondanks wordt er in de praktijk voorzichtig omgegaan met het voorschrijven van psychostimulantia. Vaak kan men voor maar enkele maanden tegelijkertijd medicijnen ophalen bij de apotheek.

Lange tijd is gedacht dat kinderen met tics ADHD medicijnen maar het beste kunnen vermijden. Uit recente onderzoeken is echter naar voren gekomen dat kinderen met tics een deel van de ADHD medicijnen zonder problemen kan gebruiken. Sterker nog, het medicijn atomoxetine verbetert niet alleen ADHD klachten maar ook tic klachten! Te hoge doseringen van het medicijn dextroamfematine blijkt men echter beter wel te kunnen vermijden, dit kan de tics verergeren.

Van psychostimulantia is bekend dat zij de bloeddruk en de hartslag kunnen verhogen. Dit is normaal gesproken geen probleem, maar bij kinderen met hartaandoeningen kan het gevaarlijk zijn. Het is daarom verstandig om voordat men met psychostimulantia begint een uitgebreid lichamelijk onderzoek ondergaat. Daarnaast moeten bloeddruk en hartslag regelmatig gemeten worden.

Tot slot zijn er enkele medicijnen die niet tegelijkertijd met methylfenidaat gebruikt mogen worden. Deze medicijnen kunnen elkaar’s werking namelijk verminderen of juist versterken. Voorbeelden van dergelijke medicijnen zijn medicijnen die de bloeddruk verhogen en bepaalde antidepressiva.

Langetermijn effecten van psychostimulantia

Hoewel men door wetenschappelijke onderzoeken steeds meer te weten komt over de werking en effectiviteit van ADHD medicijnen, zijn de effecten op de langere termijn nog niet helemaal duidelijk. Dit soort onderzoek is namelijk erg lastig uit te voeren, omdat je kinderen gedurende een heel erg lange periode intensief moet volgen. Enkele onderzoekers hebben de resultaten van onderzoek naar de langetermijn effecten van ADHD medicatie samengevat in één groot artikel. Hieruit blijkt dat kinderen met ADHD die medicatie geslikt hebben het op de langere termijn nog altijd slechter doen dan kinderen zonder ADHD op het gebied van schoolprestaties, werk en sociaal en emotioneel functioneren. De ADHD kinderen die psychostimulantia geslikt hebben blijken echter wel beter af te zijn op de langere termijn dan ADHD kinderen die geen medicatie geslikt hebben: ADHD kinderen die medicatie geslikt hebben blijken minder auto-ongelukken te hebben en over betere sociale vaardigheden en meer zelfvertrouwen te beschikken. Wat betreft het schoolse functioneren en het functioneren op werk blijken er geen verschillen te zijn. ADHD medicijnen helpen dus een deel van de problemen waar kinderen met ADHD tegenaan kunnen lopen verminderen, maar kunnen de ADHD niet genezen.

Methylfenidaat

Wat is methylfenidaat?

Methylfenidaat is een stof die in 1944 voor het eerst gemaakt werd. De stof werd op de markt gebracht door de “Ciba-Geigy Pharmaceutical Company” onder de naam Ritalin. Oorspronkelijk werd het medicijn voorgeschreven bij diverse klachten, waaronder chronische vermoeidheid, depressie en narcolepsie. Tegenwoordig wordt het voornamelijk voorgeschreven aan mensen met ADHD.

Methylfenidaat vertoont veel overeenkomsten met de drugklasse amfetaminen, maar is niet geheel hetzelfde. Het werkingsmechanisme is iets anders en sommige mensen die wél op amfetamine-achtige drugs reageren, reageren niet op methylfenidaat (en vice versa). Dit wijst er op dat de stoffen wel degelijk verschillend zijn, ook al beweren sommige mensen van niet.

Hoe werkt methylfenidaat?

Het precieze werkingsmechanisme van methylfenidaat is niet bekend. Wel bekend is dat methylfenidaat ervoor zorgt dat het belangrijke stofje dopamine langer beschikbaar blijft in de hersenen doordat de recycling van het stofje in de hersenen vertraagt. Hierdoor verbetert het functioneren van hersengebieden die minder goed functioneren in kinderen met ADHD.

Soorten methylfenidaat

In Nederland zijn er vier soorten medicijnen met methylfenidaat die door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) geregistreerd zijn als veilig. Dit zijn Ritalin, Equasym, Concerta en Medikinet. Alle vormen doen in principe hetzelfde, maar op verschillende manieren. Het verschil zit voornamelijk in de werkingsduur van het medicijn, waardoor men het ene medicijn vaker per dag in moet nemen dan het andere medicijn.

Bijwerkingen methylfenidaat

Zeer vaak (bij meer dan 1 op de 10 gebruikers) voorkomende bijwerkingen van methylfenidaat:

  • Hoofdpijn
  • Nervositeit
  • Slapeloosheid

Vaak (bij minder dan 1 op de 10 gebruikers) voorkomende bijwerkingen van methylfenidaat:

  • Droge mond
  • Verminderde eetlust
  • Hoge bloeddruk
  • Snellere hartslag
  • Onrustig gevoel
  • Maag- en darmklachten

Effectiviteit methylfenidaat

Engelse wetenschappers hebben onlangs de effectiviteit van methylfenidaat uitgebreid onderzocht door diverse onderzoeken rondom dit onderwerp naast elkaar te leggen. Zij ontdekten dat methylfenidaat over het algemeen genomen erg effectief is in het behandelen van ADHD-gerelateerde klachten. Er is echter ook een groep kinderen die geen respons laat zien, of waarbij de ADHD klachten juist verergeren. Deze groep kinderen heeft mogelijk meer baat bij een andere vorm van medicatie of een non-medicamenteuze behandeling van hun ADHD.

Alle vormen van methylfenidaat blijken effectiever dan een placebo te zijn. Wanneer de verschillende soorten methylfenidaat onderling vergeleken worden, blijkt dat zij wanneer zij in geschikte doseringen op het juiste moment ingenomen worden even effectief zijn in het verminderen van de ADHD-klachten. In de praktijk is een langwerkende vorm van methylfenidaat mogelijk prettiger, omdat men er dan slechts eenmaal per dag aan moet denken het medicijn in te nemen.

Ritalin

Onder de methylfenidaat medicijnen is Ritalin bij de meeste mensen de bekendste. Ritalin is een zogenaamde kortwerkende vorm van methylfenidaat. Alle methylfenidaat wordt in één keer door het lichaam opgenomen. Dit betekent dat men het medicijn meerdere malen per dag in moet nemen omdat het medicijn slechts enkele uren werkzaam is. Ritalin is verkrijgbaar in tabletten van 10 mg.

Wanneer Ritalin voor het eerst gebruikt wordt, is het verstandig met een zeer lage dosering te beginnen, meestal met ongeveer 0,25 mg Ritalin per kilogram lichaamsgewicht per dag. Daarna verdubbelt men de dosering iedere week tot ongeveer 2 mg per kilogram lichaamsgewicht per dag. De maximum dagdosering van Ritalin is 60 mg. De meeste kinderen nemen twee- tot driemaal daags een tablet Ritalin, met een gemiddelde dagdosering van 20 tot 30 mg. Bij sommige kinderen blijkt Ritalin niet goed te werken: de klachten verergeren juist of er treedt helemaal geen verbetering op in de klachten. In dit geval moet er samen met de arts kritisch naar de dosering gekeken worden en/of moet men het gebruik staken.

Ritalin is alleen verkrijgbaar op recept en wordt vanuit de basisverzekering vergoed.

Equasym

Equasym is een medicijn dat een kortwerkende en een middellangwerkende vorm kent. De kortwerkende vorm is verkrijgbaar in tabletten van 5 en 10 mg en moet men meerdere keren per dag innemen. De zogenaamde Equasym XL tabletten hebben een zogenaamde vertraagde afgifte. Dit betekent dat een deel van de methylfenidaat onmiddellijk door het lichaam opgenomen wordt, en een ander deel langzaam aan het lichaam afgegeven wordt. Hierdoor heeft men vaak aan één tablet per dag genoeg. Equasym XL is verkrijgbaar in tabletten van 10 mg, 20 mg en 30 mg.

Men kan het beste met een- of tweemaal daags 5 mg beginnen. De dosering kan indien nodig iedere week met 5-10 mg verhoogd worden. De maximale dagdosering van de kortwerkende Equasym is 60 mg. Deze dient men over de dag te verspreiden. Ook met Equasym XL kan men het beste met de laagst mogelijke dosering starten. De dosering kan indien nodig iedere week met 5-10 mg verhoogd worden. De maximale dagelijkse dosering van Equasym XL is 60 mg.

Equasym is enkel verkrijgbaar met doktersrecept en wordt niet vanuit de basisverzekering vergoed. Er zijn wel verzekeringsmaatschappijen die de kosten van Equasym door middel van een aanvullende verzekering (gedeeltelijk) vergoeden.

Concerta

Concerta is een zogenaamde langwerkende vorm van methylfenidaat. Dit betekent dat de stof gedurende de dag geleidelijk aan het lichaam afgegeven wordt, waardoor men maar één pil per dag in hoeft te nemen. Concerta is verkrijgbaar in tabletten van 18 mg, 27 mg, 36 mg en 54 mg. De tabletten hebben elk hun eigen kleur en de dosering in het tablet gedrukt staan.

Wanneer men begint met Concerta is het verstandig om met de laagst mogelijke dosering te starten. De dosering kan over het algemeen eens per week aangepast worden. De maximale dosering is 54 mg Concerta per dag. Bij sommige kinderen blijkt Concerta niet goed te werken: de klachten verergeren juist of er treedt helemaal geen verbetering op in de klachten. In dit geval moet er samen met de arts kritisch naar de dosering gekeken worden en/of moet men het gebruik staken.

Concerta is alleen verkrijgbaar op recept en wordt niet vanuit de basisverzekering vergoed. Er zijn echter verzekeringsmaatschappijen waarbij men zich door middel van een aanvullende verzekering (gedeeltelijk) kan verzekeren tegen de kosten van Concerta.

Medikinet

Medikinet bestaat – net als Equasym – in twee vormen: een kortwerkende en een middellangwerkende vorm. De kortwerkende vorm is verkrijgbaar in tabletten van 5 mg, 10 mg en 20 mg. De aanbevolen startdosering is 5 mg, een- tot tweemaal daags. Elke week kan de dosering indien nodig verhoogd worden, met 5 tot 10 mg per dag. De maximale dagelijkse dosering van Medikinet is 60 mg. De middellangwerkende vorm van Medikinet, Medikinet CR, is verkrijgbaar in tabletten van 10 mg, 20 mg, 30 mg en 40 mg. Het wordt aangeraden om met een- tot tweemaal daags met 5 mg Medikinet CR te beginnen en dit indien nodig met een tussenpoos van minstens een week te verhogen met 5 tot 10 mg.

Medikinet is alleen verkrijgbaar op doktersrecept en wordt niet vanuit de basiszorgverzekering vergoed. Er zijn verzekeringsmaatschappijen waarbij men zich met een aanvullende verzekering (gedeeltelijk) kan verzekeren tegen de kosten van Medikinet.

Non-psychostimulantia

Clonidine

Wat is clonidine?

Clonidine is een medicijn dat onder de zogenaamde α-2 agonisten valt en ook wel bekend is onder de merknaam Dixarit. In Nederland geregistreerd is clonidine als geneesmiddel voor onder meer een verhoogde bloeddruk, migraine en opvliegers tijdens de overgang. Clonidine wordt echter ook voorgeschreven aan kinderen met ADHD. Clonidine is alleen op doktersrecept verkrijgbaar en wordt vergoed door de basiszorgverzekering.

Hoe werkt clonidine?

De precieze werking van clonidine is niet bekend. Clonidine lijkt het zogenaamde stresssysteem in de hersenen te kalmeren.

Clonidine is verkrijgbaar in tabletten van 0,150 mg en 0,025 mg. De verschillende capsules hebben elk hun eigen kleur en opdruk. In de geraadpleegde studies kregen de kinderen maximaal 0,6 mg clonidine per dag toegediend, verdeeld over verschillende toedieningmomenten.

Bijwerkingen clonidine

De meest voorkomende bijwerkingen van clonidine zijn sufheid en slaperigheid. Deze bijwerkingen verdwijnen meestal na enkele weken weer. Men moet oppassen dat men de bijwerking sufheid niet verward met een verergering van de aandachtsklachten. Een andere bijwerking die genoemd wordt is een verhoogde afgifte van groeihormoon en een verhoogde bloedglucose spiegel. Daarnaast worden hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, overgeven en maagklachten gezien.

In zeldzame gevallen worden hartritmestoornissen en andere cardiovasculaire aandoeningen. Ook depressieve klachten kunnen ontstaan bij gebruik van clonidine. Wanneer men wil stoppen met clonidine, is het verstandig langzaam af te bouwen in overleg met de arts of psychiater. Wanneer je van het een op andere moment met clonidine stopt, kan er een hoge bloeddruk optreden.

Clonidine wordt afgeraden bij mensen met een verminderde nierfunctie. Daarnaast zijn er een aantal medicijnen die een wisselwerking kunnen vertonen met clonidine. Dit zijn:

  • Kalmeringsmiddelen (de slaperigheid verergert)
  • Bepaalde antidepressiva
  • Medicijnen met effect op de hartslag
  • Medicijnen die de bloeddruk verlagen

Effectiviteit clonidine

Clonidine blijkt op zichzelf slechts matig effectief te zijn in het verminderen van ADHD klachten. Het effect lijkt bovendien redelijk beperkt tot het verminderen van hyperactieve en impulsieve ADHD symptomen. Desondanks wordt clonidine regelmatig voorgeschreven, met name als een zogenaamde ‘add-on’ wanneer methylfenidaat alleen niet voldoende effect blijkt te hebben. De combinatie methylfenidaat-clonidine blijkt effectiever te zijn in het verminderen van ADHD klachten dan methylfenidaat gecombineerd met een placebo. De combinatie methylfenidaat-clonidine lijkt ook effectief bij kinderen die naast ADHD slaapstoornissen, oppositionele gedragsstoornis of ticstoornissen hebben. Het blijkt niet zinvol clonidine te gebruiken wanneer een kind alleen last heeft van aandachtsklachten.

Bupropion (Wellbutrin)

Wat is bupropion (Wellbutrin)?

Bupropion is een medicijn dat officieel als antidepressivum geregistreerd staat, maar ook voor andere doeleinden voorgeschreven wordt. Zo wordt bupropion ook voorgeschreven als hulpmiddel bij stoppen met roken, en blijkt het ook effectief in de behandeling van ADHD bij kinderen. Bupropion is enkel verkrijgbaar op doktersrecept en wordt niet vergoed door de basisverzekering. Vanaf 2012 wordt bupropion niet meer door de basisverzekering vergoed. Er zijn enkele aanvullende zorgverzekeringen die bupropion (gedeeltelijk) vergoeden. Bupropion wordt verkocht onder de merknaam Wellbutrin.

Hoe werkt bupropion (Wellbutrin)?

Bupropion zorgt ervoor dat belangrijke stofjes in de hersenen die betrokken zijn bij ADHD, noradrenaline en dopamine, beter hun werk kunnen doen. Het precieze werkingsmechanisme is echter niet bekend.

Bupropion is verkrijgbaar in tabletten van 150 mg en 300 mg. Elk tablet heeft een eigen kleur en opdruk. Bupropion is in Nederland alleen verkrijgbaar in langwerkende vorm. In de geraadpleegde studies kregen de kinderen maximaal 1,4 tot 5,7 mg kortwerkend bupropion per kilo lichaamsgewicht per dag toegediend, verdeeld over verschillende toedieningmomenten om de kans op bijwerkingen te verminderen. Er werd met een lage dosering begonnen, deze werd langzaam opgehoogd tot de ideale dagdosering bereikt was.

Bijwerkingen bupropion (Wellbutrin)

De bijwerkingen van bupropion zijn vaak van voorbijgaande aard en zeer mild. Veelvoorkomende bijwerkingen zijn onder andere een droge mond, misselijkheid, obstipatie, prikkelbaarheid, slapeloosheid, hoofdpijn, huidallergieën en onrust. De meest ernstige bijwerking, epileptische aanvallen, komt zeer zelden voor. De kans op een epileptische aanval neemt toe met het verhogen van de dosering. Cardiovasculaire bijwerkingen komen, in tegenstelling tot bij vrijwel alle andere ADHD medicijnen, nauwelijks voor bij gebruik van bupropion.

Bupropion kan wisselwerkingen hebben met andere medicijnen, zoals SSRI’s, aspirine, valproaat en phenytoin. Kinderen die in het verleden een epileptische aanval gehad hebben of bij wie epileptische aanvallen in de familie voorkomen kunnen bupropion beter niet gebruiken. Ook kinderen met hevige nierproblemen wordt gebruik van bupropion afgeraden.

Effectiviteit bupropion (Wellbutrin)

Helaas zijn er slechts enkele onderzoeken naar de effectiviteit van bupropion bij kinderen met ADHD gedaan. Uit de onderzoeken die gedaan zijn komt naar voren dat bupropion effectief is in het verminderen van ADHD klachten, vooral de hyperactiviteit neemt af. Bupropion blijkt ook een positief effect te hebben op kinderen die naast ADHD ook agressieproblemen hebben. Wanneer bupropion vergeleken wordt met psychostimulantia zoals ritalin, blijken de psychostimulantia iets beter te werken dan bupropion.

Melatonine

ADHD bij kinderen en de slaap

Wanneer het kind ADHD medicijnen slikt, is het erg belangrijk om te onderzoeken of de medicijnen de slaapproblemen misschien veroorzaken of verergeren. Medicijnen als ritalin en concerta (psychostimulantia) kunnen erg negatieve invloed hebben op de slaap.

Wat is melatonine?

Melatonine is een stofje in de hersenen dat erg belangrijk is bij de slaap. Melatonine is als het ware het slaapstofje, melatonine zorgt ervoor dat je moe wordt. Bij de aanmaak van melatonine speelt licht een erg belangrijke rol. Op het moment dat men blootgesteld wordt aan licht neemt de aanmaak van melatonine namelijk af. Wanneer men minder blootgesteld wordt aan licht neemt de aanmaak van melatonine juist toe. Normaal gesproken volgt de aanmaak van melatonine het ritme van een normale dag: overdag is er weinig melatonine, in de avond (wanneer het donker wordt) komt de productie van melatonine op gang en door het ochtendlicht wordt er juist weer minder melatonine aangemaakt. Bij kinderen met ADHD lijkt dit normale patroon echter verstoord. De kinderen maken pas erg laat op de avond voldoende melatonine aan om slaperig te worden. En voldoende slaap hebben is een belangrijke voorwaarde om goed te kunnen slapen. In de ochtend wordt de melatonine juist niet snel genoeg uit het lichaam ‘verjaagd’ door het eerste ochtendlicht. Hierdoor hebben kinderen met ADHD vaak de grootste moeite om uit bed te komen. Kinderen met ADHD zijn vaak echte ‘avondmensen’.

Hoe werkt melatonine?

Melatonine zorgt er voor dat de zogenaamde biologische klok van kinderen met ADHD gelijk gaat lopen met de biologische klok van de rest van de wereld. Het stofje wordt door de kinderen zelf te laat aangemaakt, daarom wordt het stofje via een pil aan de kinderen gegeven. Hierdoor wordt het kind op een normale tijd slaperig en zal het op een normale tijd kunnen gaan slapen.

De kinderen in de bestudeerde onderzoeken slikten meestal 3 mg (kinderen lichter dan 40 kg) of 6 mg (kinderen zwaarder dan 40 kg) melatonine per dag. Melatonine is bij de drogist verkrijgbaar in zeer lage doseringen (tot ongeveer 0,5 mg) en in hogere doseringen op doktersrecept. Melatonine wordt niet vergoed door de basiszorgverzekering.

Bijwerkingen melatonine?

Melatonine is een lichaamseigen stof, het lichaam maakt dus zelf ook melatonine aan. Hierdoor wordt melatonine vaak erg goed geaccepteerd door het lichaam en hebben kinderen weinig last van bijwerkingen. De meest genoemde bijwerking is slaperigheid overdag. Dit kan meestal verholpen worden door een lagere dosering melatonine of door de melatonine iets vroeger op de avond in te nemen.

Effectiviteit melatonine?

De effecten en de veiligheid van melatonine bij kinderen met ADHD zijn erg vaak en uitgebreid onderzocht. Melatonine blijkt zeer effectief in het verbeteren van de slaap bij kinderen met ADHD. De kinderen liggen niet meer uren wakker in bed, maar vallen relatief snel in slaap. Ook verbetert het gedrag en humeur bij een groot deel van de kinderen. Helaas blijken veel de slaapproblemen bij de grote meerderheid van de kinderen weer terug te komen zodra men stopt men het slikken van melatonine. Melatonine blijkt niet verslavend, kinderen kunnen op elk gewenst moment zonder problemen stoppen met melatonine.