Inhoud
Een SOA voorkomen
Een van de beste manieren om een SOA te voorkomen tussen partners is het gebruik maken van een condoom bij elk lichamelijk contact, waar bij de penis is betrokken. Bij het beffen wordt aangeraden om een liklapje te gebruiken, zodat de kans op overdracht van een soa sterk kan worden verminderd. De regels voor safe sex geven niet altijd de garantie dat er geen sprake zal zijn van het overdragen van een soa. De veiligste manier om een soa te kunnen voorkomen is door niet te vrijen met iemand, die drager is van een soa.
Wie maakt het meeste kans op een SOA?
In principe kan iedereen in aanmerking komen voor het krijgen van een soa en dat geldt dus voor jongens, meisjes, vrouwen en mannen ongeacht de seksuele voorkeur. Homo’s en hetero’s hebben namelijk net zoveel kans bij onveilig vrijen om een soa op te lopen. De grootste kans op een soa zoals besmetting met het hiv-virus loop je door onveilig te vrijen. Naast het onveilig vrijen is het ook mogelijk om door een al gebruikte injectienaald besmet te raken als je bijvoorbeeld drugs neemt net als bij een tatoeage, die onder onhygiënische omstandigheden is geplaatst. In Nederland is het tegenwoordig haast onmogelijk om door een bloedtransfusie besmet te raken, maar in enkele landen behoort dit zeker nog tot de mogelijkheden.
Besmetting
Soa is de afkorting voor seksueel overdraagbare aandoening en deze ziekte kan tussen twee personen worden overgedragen als er seksueel contact plaatsvindt. Er bestaat dus een grote kans op het krijgen van een soa door te vrijen met iemand, die al besmet is met deze ziekte. Als er al sprake is van een ander type soa, dan zal de kans op het krijgen van een andere soa ook nog eens worden vergroot, aangezien de ziekte in dat geval al de weerstand van de geslachtsorganen heeft verminderd. Naast besmetting door seksueel contact is het ook mogelijk om op andere manieren besmet te worden zoals door middel van een bloedtransfusie.
Een deel van de soa is namelijk overdraagbaar via het bloed in onder meer de volgende gevallen:
- Een soa kan overgedragen worden als er sprake is van een onhygiënische geplaatste tatoeage of piercing
- Een soa kan ook verkregen worden door drugsgebruik, waarbij spuiten, naalden of andere voorwerpen van een derde worden gebruikt
- Een moeder kan tijdens een zwangerschap onder meer hiv, hepatitis B en syfilis overdragen aan het kind in de baarmoeder
- Ook tijdens de geboorte is het nog mogelijk dat soa’s zoals hiv, syfilis, chlamydia, herpes en gonorroe aan de geborene kunnen worden overgedragen
In elk geval kan een besmetting met soa niet ontstaan door bijvoorbeeld uit een glas van een ander persoon te drinken of door dat iemand anders aan het hoesten is. Dit geldt ook voor beten van insecten een niet schoongemaakte wc-bril en voor het water in het zwembad. Er zijn echter wel soa’s die overgedragen kunnen worden door in het bed van iemand te slapen, die schaamluizen heeft of waarvan de vieze onderbroek met schaamluizen wordt gedragen.
Soa test
Na het hebben van onveilige seks of als er klachten en symptomen zijn, die een soa doen vermoeden, is het mogelijk om een test te laten doen bij je eigen huisarts of bij een speciale polikliniek voor soa’s. In de laatste situatie is het mogelijk om geheel anoniem een test uit te laten voeren. De inhoud van de test kan verschillen per geslachtsziekte. Zo is het mogelijk om door middel van een urinetest vast te stellen of er sprake is van een soa als chlamydia en gonorroe. Dit is ook mogelijk door een uitstrijkje te laten maken van de vagina, anus, keel of plasbuis. Er zijn ook soa’s die alleen kunnen worden vastgesteld door het afnemen van bloed. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soa’s zoals hiv, syfilis en hepatitis B. De urine, het uitstrijkje en/of het afgenomen bloed zullen in een laboratorium op een soa worden onderzocht. De urine van mannen, kan bij de test op een soa ter plekke al op de praktijk aan een onderzoek worden onderworpen.
Het grootste deel van de soa’s kan al na een periode van veertien dagen na de besmetting worden aangetoond door middel van een test. Als er zich symptomen voordoen zoals afscheiding, dan is het zelfs al mogelijk om eerder een soa test te doen. De vaststelling van het mogelijke hiv-virus heeft echter pas zin na een periode van drie maanden als er een vermoeden is van een besmetting. De gemiddelde uitslag van een test neemt twee weken in beslag. Herpes genitalis of genitale wratten zullen niet worden onderzocht tijdens de test, want deze vormen van een soa zijn in vergelijking met de andere vormen minder ernstig en bovendien zijn er geen behandelmethoden om deze vorm van soa effectief te kunnen bestrijden.
Wat moet je doen na de SOA test?
Een groot deel van de soa’s kan al in een pril stadium met succes worden behandeld. Het niet behandelen van een soa zoals chlamydia kan ernstige gevolgen hebben voor de toekomst zoals onvruchtbaarheid bij vrouwen. Als uit de test blijkt, dat er inderdaad sprake is van een soa, dan moet er rekening mee worden gehouden dat er extra kans bestaat op het besmet raken met een andere vorm van soa. Het is dus altijd van belang om een besmetting met een soa in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen en te laten behandelen. Licht ook sekspartners in over de uitslag van de aanwezigheid van een soa. Verdere besmetting kan daarmee worden voorkomen.
Klachten bij een SOA
Een groot deel van de soa’s laat niet direct klachten zien, maar is op dat moment al wel besmettelijk. Er zijn soa’s, die vooral in de toekomst tot ernstige gevolgen kunnen leiden, terwijl er bij het direct actie ondernemen de risico’s en gevolgen beperkt kunnen worden. Personen, die vermoeden dat ze een soa hebben, schamen zich daar vaak voor en stappen dan ook niet snel de drempel over om naar hun huisarts te gaan.
Symptomen, die als gevolg van een soa kunnen ontstaan zijn
- Afscheiding uit de geslachtsorganen
- Pijn en branderig gevoel bij het plassen
- Wratjes en blaasjes
- Jeuk rondom de geslachtsorganen
- Pijn in de buik
Overigens kunnen deze symptomen ook betrekking hebben op andere ziekten.
Soa overzicht
- Syfilis is een bacteriële soa
- Chlamydia is een bacteriële soa, die vaak wordt overgedragen tussen partners bij geslachtsgemeenschap
- Gonorroe is een bacteriële soa, die leidt tot afscheiding uit de penis en ook bekend staat als een druiper hebben
- Genitale wratten is een huidziekte rond de geslachtsorganen als gevolg van een HPV-virus
- Genitale herpes is waarneembaar rond de geslachtsorganen in de vorm van pijnlijke geel gekleurde blaasjes
- Hepatitis kan ontstaan door geslachtscontact of bloedcontact
- Trichomoniasis is een besmetting door een eencellige parasiet
Tips om een SOA te voorkomen
De kans op een soa wordt verkleind als je veilig vrijt, maar een soa kan ook op andere wijzen worden overgedragen. Hier worden in elk geval enkele tips vermeld om het krijgen van een soa te beperken:
- Vrij altijd veilig.
- Neem een vaccinatie voor hepatitis.
- Seksuele contacten alleen met eigen partner, die geen soa heeft en zelf ook niet met anderen seksueel contact heeft.
- Bij wisselende contacten is een halfjaarlijkse controle op soa’s aan te raden
- Een soa kan duidelijke symptomen afgeven. Bij vermoedens van een soa is het raadzaam even geen seksueel contact te hebben.
- Hou rekening met risicovolle sekstechnieken. Als je op een andere manier seks wenst te hebben in verband met het risico op een soa, is dat natuurlijk altijd een persoonlijke afweging. Plezier in seks staat natuurlijk altijd bovenaan, maar denk altijd aan eventuele risico’s – Masturberen, strelen, knuffelen, tongzoenen, zoenen over het lichaam en massage zijn ook manieren om met elkaar lichamelijk plezier te beleven.
- Bij oraal sekscontact is het raadzaam om geen sperma in de mond te laten komen en bij eventuele menstruatie van de vrouw geen bloed in de mond te laten komen. Het risico op een soa kan bij orale seks verkleind worden door een condoom of een beflapje te gebruiken.
- Het is aan te bevelen om altijd een condoom op zak te dragen, want je weet maar nooit.
- Gebruik bij geslachtsgemeenschap het condoom altijd op de voorgeschreven wijze.
- Bij anale seks is het altijd aan te raden om een extra sterk condoom te nemen en om glijmiddel te gebruiken.