Ongeveer een half miljoen Nederlanders heeft er jaarlijks last van: chronische wonden. Het zijn vaak wondjes die openbarsten of geïnfecteerd raken na een operatieve ingreep. Ook kunnen het voetzweren zijn, die maar moeilijk herstellen. De term chronische wond impliceert dat het om een kwetsuur gaat, waar men maar niet vanaf komt. Dat is meestal niet het geval. Ze genezen eenvoudigweg niet binnen het verwachte herstelproces.
Inhoud
Oorzaken chronische wond
Chronische wonden kunnen om verschillende redenen ontstaan. Allereerst speelt hygiëne hierin een grote rol. Wanneer wondjes niet goed schoon worden gehouden en niet voldoende worden afgedekt, dan kunnen ziekteverwekkende bacteriën de wond infecteren. Verder kunnen bepaalde geneesmiddelen, die voor een behandeling van een andere aandoening nodig zijn, het herstel van de wond vertragen. Daarnaast speelt voeding een belangrijke rol in het genezingsproces van een wond. Koolhydraten, eiwitten, vitaminen en mineralen spelen een essentiële rol daarin. Daarom zullen ook de medicijnen die uit vitaminen bestaan, een positief effect hebben op het wondherstel. Naast geneesmiddelen, hygiëne en voeding, speelt ook het roken een belangrijke rol in het herstel van chronische wonden. Niet alleen is het slecht voor de longen, maar indirect het heeft ook nog eens een noemenswaardig effect op de wond. Vijf keer vaker lopen rokers infecties aan wonden op, in vergelijking met niet-rokers. Al na het roken van slechts één sigaret zal er gedurende een uur maar liefst dertig procent minder zuurstof naar de lichamelijke weefsels worden vervoerd. Dit vertraagd het wondherstel aanzienlijk.
Huidproblemen bij diabetes
Mensen met diabetes zijn extra kwetsbaar voor huidproblemen. Ongeveer dertig procent van de diabetici heeft last van een bepaalde huidaandoening. Er zijn belangrijke factoren die hier een rol in spelen. De bloedvatwanden worden door een hoog gehalte aan bloedglucose beschadigd. Ook is de doorbloeding bij diabetespatiënten minder goed en zijn de zenuwen aangetast, waardoor het gevoel aan de huid vermindert. Het gevolg is dat wondjes eerder ontstaan, te laat worden opgemerkt en trager herstellen. Ze komen met name voor op de voeten. Dit is de bekende diabetische voet. Ongeveer een kwart van de diabetespatiënten krijgt hier in een bepaalde mate last van.
Deze voetproblemen worden door een verminderd gevoel minder snel opgemerkt. Ze kunnen uitmonden in zweren. Ook kan er onbewust een verkeerde voethouding worden aangenomen, waardoor er eeltplekken ontstaan. Deze plekken kunnen ook ontstoken raken. Een diabetische voet wordt niet alleen gekenmerkt door een minder gevoel vanwege zenuwschade, maar kan juist ook pijnscheuten en prikkelingen opleveren. Daarnaast resulteert een trage bloedsomloop in koude voeten. Die kunnen ook gaan verkleuren. In het ergste geval kunnen complicaties aan chronische wonden leiden tot het amputeren van een teen, voet of gedeelte van het been.
Innovatief monitoren van wonden
Onderzoekers zijn er recent in geslaagd om verband en pleisters te ontwikkelen die voorzien zijn van meetapparatuur. Dat is aangebracht in een hele kleine sensor. Die houdt de temperatuur en de pH-waarde van de wond continu in de gaten, op basis van geluidsgolven en elektroden. De sensor staat in contact met een extern apparaat, bijvoorbeeld een smartphone, en stuurt een signaal door wanneer het genezingsproces niet volgens planning verloopt. Op dat moment kan de arts ingrijpen en tijdig de behandeling aanpassen. Uit onderzoek blijkt dat het ook effect heeft op ‘normale’ wonden. Die genazen in sommige gevallen in een aantal dagen in plaats van een aantal weken.
Voor zorgverleners is het lastig om de patiënt in de thuissituatie in de gaten te houden. Met behulp van deze techniek kan er effectiever op afstand worden behandeld. Daarmee kan het aantal chronische wonden de komende jaren flink worden verminderd.
